دسته: حقوق انواع اشاعه در 35صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
انواع اشاعه
هر یک از مفاهیم و واژه های شرکت، مشاع و … دارای تعاریف متعددی هستند که ذکر همه آن ها در این صفحات محدود ممکن نیست. لذا سعی شده است که مهمترین و جامع ترین و کامل ترین تعریف از هر مفهوم ارائه شود.
از آنجا که مرجع اصلی در امور حقوقی قانون مدنی است به همین دلیل برای تعریف مفهوم شرکت به سراغ آن می رویم. قانون مدنی در ماده 571 شرکت را اینگونه تعریف می کند:
« شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شئی واحد به نحو اشاعه » شایان ذکر است که شرکت مدنی اصولا مقوله ای جدا و کاملا متفاوت با آنچه است که در قانون تجارت به آن پرداخته شده است.
همچنین شرکت را در معنای عام کلمه، به شریک شدن و همدست شدن با یکدیگر در کاری نیز معرفی کرده اند.[1]
دکتر کاتوزیان نیز شرکت را اینگونه تعریف کرده است:
« عقدی که به موجب آن دو یا چند شخص، به منظور تصرف مشترک و تقسیم سود و زیان و گاه مقصد دیگر، حقوق خود را در میان می نهند یا به جای آن مالک سهمی مشاع از این مجموعه می شوند».[2]
دکتر جعفری لنگرودی نیز شرکت مدنی را اینگونه تعریف کرده است:
« شرکتی است عقدی که تابع مقررات مدنی است و دارای شخصیت حقوقی نمی باشد و اموال شرکت بین شرکا به نحو اشاعه است بر خلاف شرکت تجاری که اموال شرکت بین شرکا به نحو اشاعه نیست.»[3]
آن چیز که در این تعریف مشترک است. اتفاق نظر تمام علما بر لفظ «اشاعه» در تعریف شرکت است. سبب آن اینجا که شرکت مدنی جز اشاعه در مالکیت یا مالکیت مشاع نیست ناشی می شود از همین رو لازم است تا تعریف اشاعه نیز مورد بررسی قرار گیرد تا به فهم بیشتر مطالب کمک نماید.
تعریف عمومی و عام مشاع این است: « بخش ناکرده، ملکی که مشترک بین دو یا چند نفر باشد و قسمت هر یک مفروز و محدود نشده باشد، غیر مفروز»[4]
تعریف دکتر کاتوزیان نیز باید به عنوان تعریف مرجع برای سایر حقوقدانان در نظر گرفته شود:
ایشان اشاعه را مرحله ناقص و تکامل نیافته اتحاد می دانند.[5] همچنین ایشان اشاعه را اینگونه نیز تعریف کرده‌اند: « در اشاعه مالکیت هر جز مال بین چند شخص مشترک است حق مالکیت هر شریک در مجموع مال است و تصرف و انتفاع از هیچ بخشی در انحصار او نیست. تمام شریکان بر مال حق عینی دارند ولی این حق به تناسب سهمی است که در این مجموع به هر کدام تعلق دارد. همچنین « به نحو اشاعه» مذکور در ماده 571 قانون مدنی در برابر شرکت « به بدلیت » است.»[6]
دکتر جعفری لنگرودی هم در تعریف اشاعه چنین آورده اند:
« اجتماع حقوق چند نفر بر مال معین، خواه موجود باشد ای برذمه، خواه اختیاری باشد یا قهری، مال مورد اشاعه را مشاع گویند.»[7] همچنین ایشان مال مشاع را ملکی که بین چند نفر مشترک است تعریف نموده اند.[8]
انواع اشاعه:
پس از تعریف مفهوم اشاعه، ذكر این نكته كه اشاعه به دو قسمت قهری و اختیاری تقسیم می‌شود از جهت افتراقی كه از حیث تقسیم آن حاصل می‌شود ضروری است. آثار حقوقی این دو نوع اشاعه كاملاً با یكدیگر متفاوت است مخصوصاً از جهت تقسیم آن مال و همچنین فروش آن كه مورد توجه این بحث است. در ادامه به تعریف و بررسی تفاوتهای این دو نوع اشاعه با یكدیگر می‌پردازیم:
اول: اشاعه قهری:
ماده 572 قانون مدنی شركت را به دو نوع قهری و اختیاری تقسیم كرده است (شركت یا اختیاری است یا قهری)
به نظر برخی از حقوقدانان، شركت قهری از امتزاج مال دو نفر یا بیشتر به هم به طوری كه مالها قابل تشخیص نباشند پدید می‌آید.[1]
همچنین به نقل از محمود شهابی اینگونه آورده شده است كه: «سبب قهری مانند ارث و مزج قهری میان دو امر متساوی از قبیل گندم و برنج و امثال اینها و شیوه و شكر و امثال اینها.»[2]
ماده 574 قانون مدنی نیز شركت قهری را تشریح كرده است. «شركت قهری اجتماع حقوق مالكین است كه در نتیجه امتزاج یا ارث حاصل می‌شود.»[3]
در مورد تشكیل شركتهای قهری، دكتر سیدحسن امامی در توضیح ماده 574 علل تشكیل شركت قهری را اینگونه تشریح كرده است:
«طبق ماده 574قانون مدنی شركت قهری در نتیجه یكی از امور ذیل حاصل می‌شود:
الف) ارث- چنانكه كسی فوت كند و ورثه متعدد داشته باشد. آنها در ما ترك مورث خود شریك می‌شوند.
ب) امتراج- چنانكه دزدی از خانه‌های چند رعیت گندم بدزدد و در انبار خود بریزد. گندمهای آنان بدون اراده شركا ممزوج شده است.
دوم: اشاعه اختیاری (عقدی):
ماده 573 قانون مدنی شركت اختیاری را بدینگونه تعریف نموده است:
«شركت اختیاری یا در نتیجه عقدی از عقود حاصل می‌شود یا در نتیجه عمل شركا از قبیل مزج اختیاری یا قبول مالی مشاعاً در ازای عمل چند نفر و نحو اینها.»
به عقیدة برخی حقوقدانان؛ شركت عقدی از اختلاط مالهای شریكین و از قرارداد و اذن هر یك از شركا به دیگری در تعریف در مال خود به وجود می‌آید.[4]
همچنین اسباب آن را تملك یا كالا توسط 2 شخص به واسطه عقد یا به حیازت یا به غنیمت یا امتراج اختیاری مالها.[5]
به نظر دكتر كاتوزیان؛ آنچه دو قسم به نظر می‌رسد امتزاج موضوع حقوق شركاست به گونه‌ای كه تمیز ملك هر یك از دیگری ممكن نباشد. خواه سبب آن عقدی از عقود معین باشد (مانند اینكه مالكی نیمی از مالكیت خود را به دیگری بفروشد یا صلح كند یا هبه كند) یا تملك مالی به طور اشاعه در برابر كاری، یا حیازت مشترك یا مزج اختیاری در مالی كه قابلیت اختلاط را به صورت غیر قابل تمیز نداشته باشد[6]، اسباب اشاعه اختیاری می‌باشند. اما نتیجه و آثار و حاصل از این تقسیم چیست؟ به این بحث در بخش آتی پرداخته خواهد شد.
سوم: فایده تقسیم:
تقسیم اشاعه به قهری و اختیاری، آثار و فواید گوناگون دارد كه به پاره‌ای از آنها در اینجا اشاره می‌كنیم. تفاوتهای این دو نوع اشاعه به قلم توانمند دكتر كاتوزیان بدین شرح است:
«1- در اینگونه اشتراكها، مالكیت مشاع از آن مالكان شی دیگر است كه برای انتفاع از ملك خود در آن شركت دارند و گریزی از بقاء در شركت ندارند. و به همین جهت آنها را اشاعه‌های قمری نیز نامیده‌اند. ولی در اشاعه عادی بقای در شركت اختیاری است و هر شریك می‌تواند جز در مواردی كه به حكم قانون یا قرارداد بقای شركت الزامی است، تقسیم مال مشترك را از دادگاه را بخواهد. (ماده 589 قانون مدنی)
2- اختیار مالك مشاع نیز در این دو قسم یكسان نیست: در شركت قهری، چون اداره مستمر مال مشاع نیاز به نظمی دارد كه گاه به منافع عمومی نیز مربوط می‌شود، تمایل قانونگذار به ایجاد سندیكایی از شریكان و اداره مال مشاع با اداره اكثریت یا نمایندگان آنان است، ولی، در اشاعه عادی، چون فرض این است كه شریكان با توافق در شركت مانده‌اند، اداره شركت نیز به قرارداد خصوصی واگذار شده است (مواد 576- 578 قانون مدنی)
3- در اشاعه قهری و تبعی، طبع مال مشترك و موقعیت آن ایجاب می‌كند كه انتفاع معهود برای تمام شریكان فراهم باشد و هیچ یك از شریكان هم حق ندارد مانع استفاده دیگران شود، امّا در اشاعه عادی، تصرف باید به توافق انجام پذیرد.
4- در اشاعه قهری اختیار مالك نیز محدود به استعمالی است كه مال مشترك به آن اختصاص یافته است و فراتر از آن نمی‌رود، چنان كه مالك آپارتمان نمی‌تواند مالكیت تبعی بر بخشهای مشاع را به دیگری بفروشد یا مصرف آن را تغییر دهد و همچنین است در محل عبور و مجرای مشترك. ولی در اشاعه عادی هر مالك می‌تواند به دلخواه در سهم مشاع خود تصرف حقوقی كند (ماده 583 قانون مدنی) ».[7]
بررسی تفاوت مفاهیم اشاعه و شركت:
در تفاوت بین این دو مفهوم؛ باید خاطرنشان كرد كه مفهوم شركت اعم از اشاعه است. شركت هم به شركتهای تجاری و هم به شركتهای مدنی گفته می‌شود و این معنا است كه هر اشاعه‌ای شركت است، امّا هر شركتی ممكن است به معنای اشاعه در مال نباشد.[8] بنابراین به این نتیجه می‌رسیم كه باید به مفهوم شركت و اشاعه قائل به تفكیك شد.
این متن فقط قسمتی از انواع اشاعه می باشد
جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
برچسب ها : انواع اشاعه , , اشاعه اختیاری , اشاعه قهری , دانلود انواع اشاعه , اموال شرکت